कर्मकाण्डी अन्त कहिले गर्छाै ?

नेपालको विकास क्रमलाई हेर्ने हो भने २००७ पछि बामे सरेको देखिन्छ । पछिल्लो घटनाक्रमलाई नियाल्दा पञ्चायतको अवशानपछि नेपालमा उल्लेख्य विकास भएको भनिएको छ ।
झट्ट हेर्दा ३० वर्षे कालरात्री पछि उदाएको बहुदलीय व्यवस्थामा केही परिवर्तन देखिएको यथार्थ हो तर जुन संस्कारको विकास भएको छ, त्यसको भने निरन्तर रुपमा कायमै देखिन्छ । चाहे राणा शासनमा होस् या पञ्चायत वा बहुदलीय व्यवस्था ।
व्यवहारिक रुपमा कुनै किसिमको नयाँपन पाइँदैन । अध्ययनका क्रममा हिजो जे थियो आज पनि त्यसैले निरन्तरता पाएको छ । राणा शासन, पञ्चायत शासन, बहुदलीय व्यवस्था अनि गणतन्त्रसम्म आइपुग्दा कानूनी रुपमा कहिँ पनि शून्यताबाट शुरु भएको देखिँदैन । जसको एउटा रुप असारे विकासलाई लिन सकिन्छ । वर्षका ११ महिना खर्च नभएको बजेट १५ दिनभित्र खर्च हुन्छ र २५औं दिनका दिनमा फरफार समेत हुन पुग्छ । यसले नेपालको विकासक्रम र गुणस्तरीयतालाई कसरी हेरिएको छ भन्ने सवालमा सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ ।
यो कर्मकाण्डीलाई अन्त गर्ने शासक अझै नेपाली जनताले पाउन सकिरहेका छैनन् । के यसका लागि फेरि रगतको खोलो बगाउनुपर्ने हो ? होइन भने समाजवाद उन्मुख गणतन्त्रमा किन पुरानै परम्परालाई निरन्तरता दिँदै उही कर्मकाण्डीलाई अगाडि ल्याइन्छ ? के नेपाली जनताले परिवर्तनमा बोतल मात्र फेरेका हुन् ? यसको जवाफ सरोकारवाला निकायले दिन आवश्यक छैन ? के उनीहरुको जिम्मेवारी हुँदैन ? सधैंभरि नेपाली जनता आन्दोलनमा ढाल बनेर उभिदिनुपर्ने हो ? बलिको बोकाकै जिम्मेवारी निभाइदिनुपर्ने हो ? आफूलाई परिवर्तनका हिमायती सम्झनेहरुले यसबारेमा गम्भीरतापूर्वक समीक्षा गर्न आवश्यक छैन ?
अतितका आला घाउहरु खाटा लाग्ने अवस्थामा पुग्दा–नपुग्दा नेपाली चेलीहरुको सिउँदो रित्तिन्छ, आमाहरुको काख रित्तिन्छ, आँगनको डिलमा बसेकी आमाको आँखा टटाउँछन् तर पनि अन्तिम साहारा किन आउँदैन ? जवाफ छ ? त्यसैले यावत् प्रश्नहरुका बारेमा सूक्ष्म निमर्म तरिकाबाट समाधान खोजिनपर्छ । यदि यस विषयमा गम्भीर चासो लिएर नेतृत्वले अगाडि बढ्दैन भने अब हर्क साम्पाङ र बालेन जस्ता युवाहरु अर्काे आँधीबेरी लिएर सडकमा नआउलान् भन्न सकिन्न । त्यतिबेला सिर्जना हुने गम्भीर अवस्थाको जिम्मेवार यो नेतृत्वहरुले लिन पर्नेछ र त्यतिबेला नेपाली जनताले आफ्नो हिसाबकिताब राख्नेछन् कि कर्मकाण्डी नेपालको सन्दर्भमा अब अति भो । यसको निचोड आवश्यक छ भन्ने ठम्याईमा हामी पुगेका छौं ।
हाम्रो निचोड छ, असारे विकासका नाउँमा हुँदै आएका कर्मकाण्डीहरु सदाको लागि अन्त गर्न आवश्यक छ । सरोकारवाला निकायले यसबारेमा गम्भीरता देखाउँदैन भने कलम पनि तरबार भएर निस्किन बेर लाग्दैन । त्यसैले घटना सानो होस् वा ठूलो, समयमै त्यसको निरुपण हुन आवश्यक छ भन्ने निचोडमा हामी पुगेका छौं ।