अब पार्कमा नै सरकारको सुचना प्रविधि विभाग

नगेन्द्र अधिकारी ÷ बनेपा राज्यको करोडौँ लगानीमा बनेको सुचना प्रविधि (आईटी ) पार्क अझै सञ्चालनमा आउन सकेको छैन । सरकारी तथा नीजि क्षेत्रको सञ्चालन विवादका कारण हुँदा यो पार्क सञ्चालनमा आउन सकेको छैन । पछिल्लो समय यसलाई नीजि क्षेत्रलाई सञ्चालन गर्न दिने चर्चा पनि हुने गरेको छ । नीजी क्षेत्र काम गर्न इच्छुक रहेको र यसको जिम्मेवारी आफुलाई दिए सञ्चालन गरेर देखाउने बताउँछ । सरकारी निकाय भने नीजि क्षेत्र यसप्रति आकर्षित हुन नसकेको बताउँदै आएको छ । कम्प्युटर एसोसिएसन अफ नेपाल (क्यान)का महासचिव अमृतकुमार पन्त नीजि क्षेत्रले पटक पटक माग गरेपनि सरकारी निकायले चासो नदिएका कारण सञ्चालन आउन नसकेको बताउँछन् । “हामीले पटक पटक भनेका छौँ, तर राज्यको नेतृत्व तहमा बस्नेको स्पष्ट नीति नहुँदा र राजनैतिक फाइदा मात्रै हेरिएकाले आइटी पार्क सञ्चालनमा आउन नसकेको हो । ” उनले भने । यसका लागि क्यानले नीजि क्षेत्रलाई २५ बर्षसम्म लिजमा दिनुपर्ने, विद्युत आपुर्तिको लागि छुट्टै डेडिकेटेड फिडरको व्यवस्था हुनुपर्ने, पार्कमा प्रयोगको लागि ल्याइने सामानमा भन्सार छुट हुनुपर्ने र यहाँ रहने कम्पनीको लागि कर्पोरेट ट्याक्स (कर) लगाउनुपर्ने माग गरेको छ । यता सरकारी निकाय भने नीजि क्षेत्रले माग मात्रै तेर्साएकाले काम हुन नसकेको बताउँछन् । “उहाँहरु बस्छौँ मात्र भन्नुहुन्छ, सरकारी सम्पति हो, केही उपलव्धी भएन भने उहाँहरुलाई दिएर मात्रै भएन । ” विज्ञान तथा प्रविधी मन्त्रालयका सचिव केशव भट्टराईले भने । उनी छिट्टै यसलाई सञ्चालन गर्न गृहकार्य भइरहेको बताउँछन् । “मन्त्रालय अन्तर्गतको सुचना तथा प्रविधी विभाग त्यही राख्छौ, त्यसले नै नीजि क्षेत्रलाई दिने विषयमा प्रकृया अगाडी बढाउँछ । ” उनले भने । क्यान काभ्रेका अध्यक्ष कैलाश पलाञ्चोके पनि नीजी क्षेत्रलाई दिएर पार्क सञ्चालनमा ल्याउनुपर्ने धारणा राख्छन् । काभ्रे उद्योग वाणिज्य संघका सचिव समेत रहेका पलाञ्चोके यही हालतमा पार्क राख्न नहुने तर्क गर्छन् । “सोचको स्केलमा त नचल्ला तर नीजि क्षेत्रलाई दिने हो भने विस्तारै काभ्रेको गौरवको रुपमा रहेको आइटी पार्क सञ्चालन गरेर देखाउने छौँ । ” यसको लागि सरकारी निकायको सहयोग र साथ चाहिने उनको तर्क थियो । काभ्रे उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष दियेशरत्न शाक्य पनि यसलाई सञ्चालन गर्न सकिए सबै क्षेत्रले फाइदा लिन सक्ने बताउँछन् । “स्थानीय व्यवसायीहरुले प्राथमिकता पाउनुपर्यो, यो आइटीपार्क सञ्चालन हुन सक्यो भने सबैलाई राम्रो हुन्छ । ” उनले भने । अर्को तर्फ सुचना तथा प्रविधिको काम गर्न बनाइएका यी संरचना शिक्षा मन्त्रालयलाई हस्तान्तरण गरेर खुल्ला विश्वविद्यालयको लागि प्रयोग गर्ने चर्चा पनि सुनिन थालेको छ । मन्त्रालयका सचिव भट्टराई निश्चित समय प्रयोग गर्नेबारे छलफल भएको भएपनि निर्णय नभएको बताउँछन् । “केही समयको लागि केही भौतिक संरचना प्रयोग गर्नको लागि माग गर्नुभएको हो, उनले भने, “प्रयोग गर्न दिने की भन्ने सम्मको कुरा भएको छ, निर्णय भएको छैन । ” भौतिक पक्षको कुरा गर्ने हो भने पनि यो २ सय ५७ रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । ३० करोडको लगानीमा पहिलो चरणको पुर्वाधार निर्माण सम्पन्न भइसेकका छन् , तर सुचना तथा प्रविधी सम्वन्धी काम हुनुपर्ने यो पार्कमा आजकाल विभिन्न मेला, महोत्सव, पार्टीको कार्यक्रम हुने गरेको छ । धेरैको डेटिङ स्थल पनि यो बन्ने गरेको छ । त्यसैले यसलाई आज धेरैले “लभपार्क” पनि भन्ने गरेका छन् । पछिल्लो समयमा पार्कमा आइटीको सफ्टवेयर, हार्डवेयर उत्पादन हुँदैन, बरु राजनीति दल र सामाजिक संघसंस्थाको कार्यक्रम गर्ने थलो बनेको छ । सूचना प्रविधी सम्वन्धि कार्य गर्न स्थापना भएको पार्क लगभग “भुत बंगला” मा
परिणत हुने अवस्थामा छ । केही सुरक्षा कर्मचारीबाहेक कोहीको उपस्थिती पार्कमा छैन । १ सय ४४ सुचना प्रविधी क्षेत्रका इञ्जिनियरलयाई एक पटकमा रोजगारी दिन सक्ने पार्क सञ्चालनमा नआउदा जनशक्ति विदेशिरहेको अवश्था पनि छ ।